Photoshop
Nedir, Nerelerde Kullanilir?Grafik düzenleme yazilimlari (Photo Editing Software), yeni bir resim olusturmaktan daha çok var olan resimler üzerinde düzenlemeler yapmaniza yardimci olan programlardir. Bundan dolayi içerdigi çizim araçlari, kalem ve firçadan çok, kesme kopyalama ve silme üzerine dayalidir. Bu tip programlar iki resmin montajlanmasindan var olan resim üzerinde degisiklik yapmaya, bozulmus yipranmis resimlerin tekrar olusturulmasindan yeni illustrasyonlara kadar bir çok alanda kullanilirlar. Bu programlar yanyana gelmemis insanlari ayni resim içinde göstermek, hiç gitmediginiz yerlerde çekilmis fotograflar olusturmak, var olan arabanizin rengini degistirmek ya da kendinizi zenci yapmak gibi eglence amaçli olarak da kullanilabilirler.
Photoshop'a Genel Bakış
Photoshop programi ilk baslatildigi zaman karsiniza gelen çalisma ekrani üzerinde islemleri daha hizli yapabilmek için, çesitli araçlara kisayollar, simgeler seklinde yer aliyor. Sol tarafta yer alan araç çubugu ile yer alan ufak pencereler resim durumu hakkinda ve daha detayli kullanim için yardim olustururlar.
Araç Çubugu (Tool Bar)
Photoshop kullanimi sirasinda çalisma alani üzerinde yer alan bu menü, resim üzerinde seçim, çizim yapma, silme islemi gerçeklestirme, renk seçme ve tonu açma ya da koyultma, resim içinde çogaltma, renk doldurma yapma, çizgi çizme, görüntüyü yumusatma gibi ana islevleri gerçeklestirmek için tüm araçlari içerir.
Menu Çubugu ( Menu Bar)
Her Windows programinda oldugu gibi Photoshop'da da yer alan bu menü ile daha genel islemler olan ve araçlar kadar çok sik kullanilmayan dosya islemlerine, detayli seçim araçlarina, resim renk ve boyut ayarlarina, resimlere efektler katabilmek için filtrelere ve görünüm ayarlari gibi seçeneklere ulasilabiliyor Bunlarin disinda yine çalisma alani üzerinde yer alan diger araç pencereleri ise az yer kaplamasi amaciyla üçlü üçlü gruplanmis sekilde yer alir. Ayri ayri kartlardan olusan bu menüler istege bagli olarak tek tek de ekranda yer alabilir. Bunun için o menünün isminin bulundugu baslik çubugundan tutularak sürüklenip bos bir alana birakilmasi yeterli olmaktadir.
Info-Options-Navigator Penceresi
Bu pencerede yer alan ilk kart olan Info imlecin ekran üzerinde bulundugu pozisyonun x ve y koordinatlari ile bu kordinatlardaki pixel'in hem RGB hem de CMYK olarak degerini verir. Eger bir alan seçili ise, bu alanin yükseklik ve genislik degerlerini belirtir.
Options karti o an araç çubugundan seçilmis olan aracin seçeneklerini ayarlamanizi saglar. Bu kartin içerigi seçili olan araca göre sürekli degisir.Navigator karti çalisma alanini kolay bir sekilde ayarlamaniz, belirtmeniz ve boyutlandirmaniz için Photoshop 4.0'a eklenmis bir araç. Buradan Zoom aracini kullanmadan dogrudan gerçek zamanli olarak çalisma alanini ayarlayabiliyorsunuz.
Layers-Channels-Path Penceresi
Layers karti, çalisilan resim üzerindeki katmanlarin ayri ayri izlenebilmesine ve gerekli ayarlarin yapilabilmesine olanak saglar. Çalisilan resim üzerine eklenen her yeni resim ya da metin parçasi ana resim üzerinde ayri bir katman olarak yer alir. Yani resim ile kaynasmaz ve istenildigi zaman Layers kartindan silinerek resimden çikarilabilir. Bu sekilde çalismaya oldukça esneklik kazandirilmis olunur ve istenildigi zaman hatali katman resim bozulmadan çikarilarak hiz kazanilmasi saglanir.
Channels karti özellikle profesyonel anlamda çalisan grafik atelyeleri ve matbaalar için oldukça faydali bir araçtir. Bu araç yardimi ile CMYK ya da RGB olarak her bir renk kanali üzerinde ayri ayri çalisma olanagi saglanmis olur. Bu kart ile tek tek renklerin izlenmesi de mümkündür. Paths karti, çalisilan resim dosyasi içinde yer alan bir görüntünün ya da yazinin vektörel anlamda belirlenmesi anlamina gelen Path'ler ile ilgili ayarlamalari içerir. Bu karttan bir Path içindeki alani seçim haline getirme ya da içini seçili renk ile doldurma gibi islemler yapilabilmektedir.
Color-Swatches-Brushes Penceresi
Color karti, araç çubugu penceresinden de ulasilan renk seçimini yapabilmek için daha kisa bir yol içeriyor. Altta yer alan renk skalasindan renk seçimi yapilabilmesinin yaninda, RGB degerlerini girerek renk tayin etmek de mümkün oluyor.
Swatches karti ise yine renk seçimi için bir menü. Yalniz burada sadece resim içerisindeki palette yer alan renkler bulunuyor ve zaten resim içinde olan bir renk seçimi yapilacaksa buradan yapmak daha kolay oluyor. Brushes karti da Options kartinda oldugu gibi seçili araca göre degisiyor. Silgi, firça gibi her araç için ayri bir boyut buradan belirleniyor ve bu seçim araçlara özgü olarak kaliyor. Degisik bir firça olusturmak ya da olan bir firçanin özelliklerini degistirmek için o firçanin bulundugu kutuya çift tiklayarak, ayarlar menüsüne girilip degisiklikler yapilabiliyor.
Actions Penceresi
Daha fazla araç olmadigi için bu kart pencere içinde tek basina yer aliyor. Ama çalismada, özellikle de rutin islemlerde oldukça fazla zaman kazandiriyor. Bu kart vasitasi ile çok sik yapilan ve birden fazla hareketten olusan islemler bir makro gibi kaydedilip, daha sonra tek bir tusa basarak gerçeklestirilebiliyor. Bu kart ile bu hareketlerin kaydedilmesi, oynatilmasi, düzenlenmesi ya da silinmesi islemleri yapilabiliyor.
Dosya Islemleri :
Çalisilan islerin kaydedilmesi ya da çalisilmak üzere islerin açilmasi için Menü Çubugu'ndaki File (Dosya) menüsü kullanilmaktadir. Mouse ile menüdeki File seçenegine tiklandigi zaman dosya menüsü açilacaktir. Burada su an için bizi ilgilendiren New, Open, OpenAs, Save, Save As, Save A Copy, Place, Export ve Import gibi dosya transfer seçenekleri olacak
Yeni Bir Resim Belgesi Olusturmak
Bunun için File menüsünden New seçenegini seçtiginiz zaman, karsiniza olusturacaginiz yeni resim belgesinin özelliklerinin belirtilecegi asagidaki gibi bir pencere açilacaktir.
Name ile belirtilen kisim yanina belgenin dosya adinin girilmesi gerekiyor. Isim verilmemesi durumunda daha sonra kayit sirasinda da adlandirma yapilabilir. Onun hemen altinda yer alan bölüm ile resim dosyasinin boyutlari cm, inch, pixel, point, picas ve column olarak ve çözünürlügü de pixel/cm ya da pixel/inch olarak belirttikten sonra, renk modu da RGB, CMYK, Grayscale, Bitmap, Lab Color olarak mode kismindan ayarlanabiliyor. Siyah beyaz bir resim üzerinde çalisilacaksa, Grayscale uygunken renkli bir resim için diger seçenekler tercih edilmeli. Özellikle çalisilan is profesyonel olarak matbaada basilacaksa, daha uygun bir mode olan CMYK tercih edilmelidir.
Bu islemler yapilirken olusacak belgenin kaplayacagi alan da yukarida temsili olarak belirtilecektir. Contents menüsünden arka plan rengini de beyaz, seçili renk ya da saydam olarak ayarlayip, OK tusuna tikladiginiz zaman, istenilen özelliklerde bir belge çalisma alani üzerinde olusacaktir.
Varolan bir resim belgesinin açilmasi
Düzenleme yapmak için sabit diskinizde bulunan bir dosyanin açilabilmesi gerekiyor ve bunun için yine File menüsü içinde iki adet seçenek yer aliyor: Open ve Open As. Eger açmak istediginiz dosyanin uzantisi yani formati (gif, jpg, bmp, pcx, tif, tga gibi) belli ise, Open seçenegini kullanarak bu dosyalari açabilirsiniz. Bu seçenegi seçtikten sonra, karsiniza gelen pencere içinden bakilacak yer kisminda resim dosyasini sabit diskinizde bulun, seçin ve daha sonra da Open(aç) tusuna basarak yükleyin. Eger dosyanin uzantisi yoksa ya da degistirilmisse, ama türü biliniyorsa, bu durumda Open As seçeneginin kullanilmasi gerekir. Yine Open seçeneginde oldugu gibi, dosya sabit diskte bulunduktan sonra, dosya açilmadan önce, bu sefer altta yer alan Open As seçeneginin yanindan dosyanin türünün belirlenmelidir. Böylelikle Photoshop'un taniyamayacagi dosya formati kullanici tarafindan belirtilmis olur ve dosya açilabilir.
Çalışılmış dosyaların kaydedilmesi
Üzerinde degisiklik yapilmis dosyalari kaydetmek için File menüsünde 3 ayri seçenek yer aliyor: Save, Save As ve Save A Copy. Özellikle üzerinde çalisilan resim dosyasinin baska bir kopyasi yoksa, Save seçeneginin kullanilmasindan kaçinilmasi gerekir. Çünkü Save seçenegi çalisilan dosyayi tekrar ayni adla eski dosya üzerine kaydedecektir. Save As seçenegi ile ise dosyaya farkli bir ad verme imkani dogmus oluyor. Save As denildigi zaman açilan pencereden dosyayi kayit edeceginiz klasörü ve dosya adini seçtikten sonra, altta yer alan Save As seçenegi yanindan hangi formatta kayit edileceginin belirtilmesi ve Save (Kaydet) tusuna tiklanmasi kayit için yeterli oluyor. Seçilecek kayit formatlarinin sayisi ise, dogrudan çalisilan dosyada katman katman olup olmamasi ve renk modu ile dogrudan ilintili. Belirli renk modlarinda çogu format kapali duruma geçerken, katmanlar ile çalisma durumunda tek açik olan format ise Photoshop'un kendi formati olan PSD'dir. Bu gibi durumlarda çalisilan dosyanin yapisini bozmadan istenilen formatta kayit yapabilmek için Save A Copy seçeneginin kullanilmasi gerekiyor. Bu seçenek ile birlikte açilan pencerede en altta yer alan "Flatten Image" ve "Don't Include Alpha Channels" kutucuklarinin isaretlenmesi ile istediginiz formatta kayit sansina tekrar kavusulabiliyor.
Tüm kayit pencerelerinde yer alan "Save Thumbnail" kutucugu ise resim dosyasi ile birlikte ön izlemesinin de kaydedilmesini sagliyor. Böylece Photoshop içinden Open ya da Open As pencerelerinde dosyalarin seçimi durumunda, açilmadan alt kisimda bir ön izlemesi yer alabiliyor.
Seçim Araçlari ile Çalismak
Tüm programlarda Düzen menüsünde standart olarak yer alan kesme, kopyalama, yapistirma ve silme islemlerini resimler üzerinde de gerçeklestirebilirsiniz. Her zaman üzerinde çalistiginiz resmin tamamini kullanmazsiniz ve isinize yarayan kismi digerlerinden ayirmaniz gerekebilir. Ya da yaptiginiz bir degisikligin sadece belli bir bölümde etkili olmasini isteyebilirsiniz. Bu ve benzeri islemleri gerçeklestirmek için Photoshop'ta Edit (düzen) menüsündeki Cut (kes), Copy (kopyala), Paste (yapistir) ve Delete (sil) seçenekleri ile birlikte Araç çubugunda yer alan seçim araçlarini da iyi kullanmak gerekir. Araç Çubugunda yer alan 3 seçim aracinin yaninda bunlarin altinda sakli olarak 5 ayri alt araç da bulunur.
Marque Araci
En üstte yer alan seçim araçlari arasinda sol üst birinci sirada geometrik sekillerde düzgün olarak seçimler yapabilmenizi saglayan Marquee araci bulunur. Default olarak dikdörtgen seklinde seçimler yapabilmenize olanak saglayan bu araç üzerinde fare'nin sol tusunu basili tuttugunuz takdirde, diger geometrik seçim sekillerine de ulasilabilirsiniz. Dikdörtgen, daire, dik ve yatay kolon seçim seklinde yer alan dört seçim disinda, resmi kirpmaniza yarayan Crop aracina da buradan ulasilabilirsiniz.
Alani seçmek
Istediginiz geometrik sekli belirleyin. Daha sonra çalisma alani üzerinde sekle bagli olarak ilk noktaya imleci getirip farenin sol tusuna basili tutarak diger noktaya kadar sürükleyin. Böylelikle istediginiz alan seçilmis olur. Bundan sonra yapacaginiz tüm islemler sadece bu alan için geçerli olacaktir. Seçimin kenarlari kesikli çizgi ile belirlenecek ve bu alan disinda yeni bir seçim yapana kadar ya da CTRL-D tus kombinasyonu ile ile seçimi iptal edene kadar bu alan geçerliligini sürdürecektir.
Seçimi tasimak
Seçili alan sabit olmayip fare ile istenilen yere tasinabilir ve resim bundan etkilenmez.. Sadece seçimi tasiyabilmek için seçili alan içinde farenin sol tusuna basili tutup sürüklemek yeterli olmaktadir. Eger seçili alani kesip tasimak istiyorsaniz, CTRL tusuna basili tutarken ayni islemleri gerçeklestirmeniz gerekecektir. CTRL tusu ile beraber ALT tusunun da kullanimi durumunda seçili alan klonlanacaktir.
Seçime ekleme, çikarma yapmak
Çalisilan resim üzerinde var olan seçime yeni bir alan eklemek için SHIFT tusuna basili iken seçimin yapilmasi gerekir. Bu durumda fare imleci buna göre arti seklini alacak ve eski seçim korunurken yenisi buna eklenecektir. Çikarma yapmak için seçim sirasinda ALT tusunun basili tutulmasi gerekir. Bu durumda seçimden çikarilan bölge disinda yine eski seçim korunacaktir.
Seçimin baslangiç noktasini belirleme
Seçim aninda, tüm geometrik sekiller için geçerli olacak sekilde seçimin seklin kenarinda mi yoksa orta noktasin da mi baslayacagini belirtmek için önce ilk noktayi belirlemek üzere farenin sol tusuna basin. Daha sonra ALT tusuna basilirsa, orta nokta baslangiç noktasi olarak alinacaktir. Default olarak hep kenar noktalar kabul edilmektedir. Kare ya da daire sekillerinde, yani bire bir seçim yapabilmek için de yine biraz önceki gibi SHIFT tusuna basili tutarak seçim isleminin yapilmasi gerekir.
Seçimin yeniden boyutlandirilmasi
Seçim halen aktif durumdayken CTRL-T tuslarina basildiginda ayni Crop aracinda oldugu gibi seçim kenarlarindaki kutucuklar vasitasi ile yeniden boyutlandirilabilir ve döndürülebilir. Islem sonrasi herhangi baska bir araç seçimi durumunda veya seçimin içine çift tiklama yoluyla yeni boyut onaylanabilir. Yalniz bu islem sirasinda seçili alan içinde bulunan resim de bundan etkilenecektir.
Marque araç özellikleri
Daha önce de bahsedildigi gibi, her bir araç seçimi ile degisen özellikler penceresi Marquee araci için de birkaç ekstra özellik içerir. Özellikler penceresinden de seçimin geometrik seklinin ayarlanmasi mümkün olur; bunu Shape seçenegi ile gerçeklestirebilirsiniz. Onun hemen altinda yer alan Style seçenegi ile, seçimin serbest mi, belirli bir oranda mi, yoksa sabit mi olacagi türünden ayarlar yapilabilir. Serbest stil seçiminde seçim alani fare hareketinize bagliyken oranli seçimde seçimde sizin belirteceginiz bir oranda kisitlanacaktir. Sabit seçimde ise seçim alani belirteceginiz ölçülerde kilitlenecektir. Bu son seçenek, özellikle ayni boyda yapilmasi gereken çoklu seçimlerde oldukça ise yaramaktadir. En altta yer alan Feather seçengi ise, seçimin kenarlarinin yuvarlakligini belirler. Deger arttikça, seçilen alan kenarlari içeri dogru yumusar. Asagida Feather'siz ve 15 degerindeki Feather'li iki seçimin farki görülebilir.
Resmi kirpmak
Marquee araci içinde sakli olarak yer alan en son araç Crop, bir resmi istenilen boyutlarda kesmeye yarar. Burada seçim disinda kalan alan tamamen atilir. Digerlerinden farkli olarak, seçim yapildiktan sonra da seçimin kenarlarinda yer alan kutucuklar vasitasiyla yeniden boyutlandirma ya da döndürme yapilabilir. Boyutlandirma için kutucuklarin tam üzerinden, döndürme yapmak için ise hemen biraz yanindan tutulmasi gerekir. Gerekli ayarlamalar yapildiktan sonra, seçimin içine çift tiklandigi zaman resim istenilen boyutlarda kirpilacaktir.
Lasso araci
Marquee'nin hemen altinda yer alan bu araç, düzgün kenarlara ve köselere sahip olmayan alanlarin seçimi için tasarlanmis. Sakli araci ile birlikte iki araçtan olusuyor. Default olarak seçili gelen Lasso araciyla tamamen fare kullanilarak serbest seçimler yapilabilir. Burada da diger seçim aracinda oldugu gibi tüm klavye kisayollari geçerliligini korur. Seçimdeki farklilik disinda degisiklik içermez.
Tarihi
Hikayemiz 1978 yılında başlıyor. O zamanlar Amerika’nın Michigan eyaletindeki Ann Arbor isimli bir şehirde akademisyen olan Glenn Knoll, evinin bodrumunda karanlık odası bulunan teknoloji düşkünü bir fotoğraf uzmanıdır. Kişisel bilgisayarların yeni yeni evlere girmeye başladığı bu dönemde kendine bir Apple II Plus alan Glenn Knoll’un John ve Thomas isimli iki oğlu da, her akşam eve araştırma projeleriyle gelen babalarının bu ilgisinden de hız alarak karanlık oda ve Apple II’nin müdavimleri haline geldiler. Thomas o zamanlardan "Fotoğrafçılık lise yıllarımda hobimdi. Babamın karanlık odasında renkli ve siyah-beyaz baskı yapmayı, renkleri ve kontrastı ayarlamayı öğrendim." diye bahsediyor.
Thomas karanlık odada fotoğrafçılık konusunda uzmanlaşırken John’un ilgisi başka bir noktaya yönelmişti: Apple II Plus. John, ilgisini fazlasıyla çeken bu makine hakkında bakın ne diyor: "İlk kez gerçek bir bilgisayarın başına oturup kullanmam 1978 yılında oldu. O zamanlar 16 yaşındaydım ve kullandığım bilgisayar babamın eve aldığı 64KB RAM’i olan Apple II Plus’tı."
Sonraki yıllarda da Mac’lerle fazlasıyla haşır neşir olacak olan John, aklından çıkmadığını söylediği bir anısından bahsederken "1984 yılında Time dergisinde Macintosh hakkında bir yazı okumuştum ve resmen çarpılmıştım." diyor ve ekliyor: "Zaten o olaydan birkaç ay sonra, piyasaya yeni çıkmış olan Macintosh’lardan bir tane satın aldım."
Karanlık odada elle yapılan işleri daha çok seven Thomas bile bilgisayarlara ve programcılığa ilgi duymaya başladı ve 1987’de kendine bir Macintosh Plus satın aldı. Thomas "dijital imajların işlenmesi" konulu doktora tezini Mac’iyle hazırlamaya başladı. Ancak bu aşamada büyük bir hayal kırıklığıyla karşı karşıya kaldı, çünkü Mac, Thomas’ın kullandığı imajlarda gri skala seviyelerini görüntüleyemiyordu. Sorunu çözebilmek için Thomas, gri skala efekti simule eden bir alt rutin programlamaya koyuldu.
Bir Grafik İşleme Yazılımı Doğuyor
Thomas’ın tezi dolayısıyla daha fazla alt rutin programlaması gerekti ve farklı işlere yarayan pek çok imaj işleme programcığı ortaya çıktı. Bu programlar, o sırada California’da Industrial Light and Magic (ILM) firmasında çalışan John’un Ann Arbor’a yaptığı bir ziyaret sırasında dikkatini çeker. John bu konuyla ilgili olarak "Thomas’ın yaptığı iş, dijitize edilmiş bir görüntü içinde, önceden tanımlanmış bir objeyi tanıyabilmeye dayanıyordu. Bu tip bir işin temelinde imaj işleme yatıyordu ve Tom bir çok imaj işleme programcığı yazmıştı." John, Thomas’ın çalışmalarını, kendi çalıştığı firmada gördüğü Pixar isimli bir bilgisayarın imaj işleme araçlarına çok benzetir. Pixar’da kullanılan Unix C shell komut satırına benzer bir yapıda olan progr*****ları Thomas bir araya getirip ‘Display’ isimli bir uygulama programı yaratır ve iki kardeş California’daki ILM’nin yolunu tutarlar.
Display gayet güzel çalışıyordu ancak John’un Display’le ilgili planları bu kadar değildi: "Daha fazlasını istiyordum. Örneğin Display imajları değişik formatlarda kaydedebilse ve ben başka yazılımlarda bunları basabilsem nasıl olurdu", gibi... "ILM’nin grafik departmanından birkaç imaj getirdim ve ekranımda çok karanlık görünüyorlardı, birden gamma düzeltme araçlarına ihtiyaç duyuyor olduğuma karar verdim."
John’un ricaları, Thomas’ın ilgisini tezi üzerine yoğunlaştırmasına engel olmaya başladıysa da, kişisel bilgisayar üzerinde imaj düzenleme yapabilme fikri aklını çelmeye başlamıştı.
Display’in iyileştirme süreci bir süre daha devam etti ve uygulamanın gelişmiş sürümüne 1988 yılında "ImagePro" adını verdiler. Bu noktada John, Thomas’a ImagePro’yu ticari bir yazılım haline getirmelerini önermeye başlamıştı.
Üniversitenin verdiği bursu tüketen ve üstüne üstlük eşi hamile olan Thomas, yaptığı işi tamamlayıp bir an önce bir iş bulma derdine düşer. 1988 başlarında, ImagePro’nun Beta sürümünü altı ay içinde tamamlamaya karar verir. Bu süre, Silikon Vadisi’nde müşteri aramak için de iyi bir fırsat yaratır.
Photoshop, İsmine Kavuşuyor
Thomas yazılımına isim bulmak konusunda sıkıntı çekiyordu çünkü bulduğu her isim daha önce alınmış oluyordu. Bu sıkıntısından bahsettiği bir arkadaşı ona Photoshop ismini önerdi ve yazılımın bundan sonra dünyaya damgasını vuracak olan ismi keşfedilmiş oldu.
Silikon Vadisi’ndeki birçok firma Thomas’ın teklifine ılımlı bakmıyordu. Örneğin SuperMac firmasının geri çevirme sebebi, Photoshop’u, o dönemde popüler olan yazılımları PixelPaint’le bütünleştiremeyeceklerini düşünmeleriydi. Aldus firması, kendi bünyesinde zaten benzeri bir uygulama ürettiğini belirtti. Adobe yazılıma ilgi gösterdi, ancak hemen cevap vermemişti. Sonunda Thomas Ann Arbor’a dönüp yazılım üzerinde bir süre daha çalışmaya karar verdi. Bu sırada John yazılımın tanıtım demolarını firmalara göstermeye devam ediyor, Thomas’tan sıklıkla yeni özellikler eklemesini istiyordu. Hatta programın nasıl kullanılabileceğini anlatan küçük bir kitapçık bile hazırladı.
Sonunda Silikon Vadisi’nde Barneyscan isimli bir firma kısa vadeli bir teklifle geldi. Buna göre Barneyscan, slayt tarayıcıları ile birlikte yazılımı ücretsiz olarak Barneyscan XP ismiyle dağıtacaktı. Photoshop sürüm 0.87’nin yaklaşık 200 adet kopyası Barneyscan tarayıcılarla dağıtıldı.
John, Apple’a da Photoshop’u tanıtmaya gitti ve yazılım çok ilgi gördü. Mühendisler yazılıma hayran kaldıklarını belirttiler ve John’a birkaç kopya bırakmasını rica ettiler.
Eylül 1988, Knoll kardeşlerin şansının döndüğü aydı. John, Adobe firmasının tasarım ekibine bir demo sunumu gerçekleştirdi ve firma yetkilileri üründen fazlasıyla memnun kaldılar. Özellikle Adobe’nin art direktörü Russell Brown Photoshop’tan oldukça etkilendi. O sıralar Adobe’nin, Letraset firmasıyla ColorStudio isimli yazılımı geliştirme konusunda anlaşması vardı ancak daha sonra Photoshop’un daha çok ümit vaat ettiği kanısı ağır bastı ve Adobe, kısa süre içerisinde Photoshop’un dağıtımı konusunda Knoll kardeşlerle bir lisans sözleşmesi imzaladı. 1990 yılının Şubat ayında, 10 aylık bir geliştirilme sürecinin ardından Photoshop 1.0 nihayet piyasaya sürüldü.
Anlaşmadaki en önemli nokta, anlaşmanın dağıtım lisansı üzerine olmasıydı. Adobe uzun yıllar yazılımı satın almayarak sadece dağıttı. Daha sonra Photoshop başarılı biçimde kendini göstermeye başlayınca Adobe yazılımı satın aldı ve ismini değiştirmedi. Thomas, Ann Arbor’da yazılımı geliştirmeye devam ederken John da California’da plug-in’ler yazıyordu. Plug-in’lerin de oldukça ilginç bir öyküsü var: Kimi Adobe yetkilileri John’un yazdığı plug-in’lerin ciddi bir yazılımın ayrı bir özelliği olarak lanse edilmesinin yakışık almayacağını, bunların yutturmaca gibi görüneceğini iddia ettiler. Bu yüzden John, yaptığı işleri Photoshop’a "sinsice" sokabileceği bir yol bulmak zorunda kaldı. Zaman içinde bunlar Photoshop’un en güçlü araçları haline geldiler.
Photoshop’un ilk sürümlerinde birçok hata vardı, hatta birçok kullanıcı 1.0.7 sürümünden sonra Photoshop kullanmaktan vazgeçti. Yine de Photoshop’un yakaladığı başarı takdire değerdi ve o zamanlar en büyük rakibi olan ColorStudio yazılımından kolay kullanımı ve verimli program koduyla öne çıkıyordu. ColorStudio’nun Photoshop’ta olmayan pek çok özelliği vardı ancak pazarlama konusunda en önemli dezavantajı Letraset’in yazılımı "özel kullanıcılar için özel bir uygulama" olarak konumlandırmış olmasıydı. Bunun tersine Photoshop, Macintosh’u olan herkesin kullanabileceği bir yazılım olarak lanse ediliyordu. Photoshop’un bir şansı da, masaüstü yayıncılığın yeni yeni alevlenmeye başladığı döneme denk gelmesiydi. Adobe’nin gizli silahı Russell Brown, birçok mecrada Photoshop’u anlatıyor, demolarını sunuyor, "Photoshop diye sıkı bir yazılım var, duydunuz mu?" cümlelerinin kulaktan kulağa yayılmasına önayak oluyordu. Artık Photoshop bir dünya standardı haline gelmeye başlamıştı.
Yeni Sürümler, Yeni Özellikler
Photoshop’un yeni sürümlerinin üzerinde çalışan tek kişi Thomas Knoll’du. Adobe, yeni mühendislere ihtiyaç olduğuna karar vererek Mark Hamburg’u kiralamaya karar verdi. Knoll gibi Michigan Üniversitesi mezunu olan Hamburg, daha önce Full Write yazılımı için Bézier Path eğrilerini uyarlamıştı ve Adobe, Hamburg’u 2.0 sürümü için "Path Adam" olarak kiraladı.
Hamburg ile Photoshop 2.0’a birçok güçlü araç da katılmış oldu. 2.0’ın belli başlı özellikleri arasında Illustrator dosyalarını raster etme aracı, CMYK desteği, duotonlar ve path çizimleri yapılan Pen aracını sayabiliriz. Hamburg’un getirdiği ilk ve çok önemli yenilik ise, Photoshop’a ayrılan belleğin 2 megabayttan 4 megabayta çıkarılması konusunda getirdiği öneri oldu. Bu sayede yazılım belirgin şekilde hızlı ve stabil çalışmaya başladı. Photoshop 2.0, Haziran 1991’de satışa sunuldu.
Photoshop 2.0’ın CMYK desteği vermesi, masaüstü yayıncılık dünyasının dikkatini yıldırım hızıyla bu yazılıma yöneltmesine sebep oldu. Renk ayrımı yapabilme gibi bir devrimi gerçekleştirebilmesi yazılımın satışlarını katlarken Photoshop’un gücüne yeni mühendislerle güç katılıyordu.
Bu aşamada Windows platformuna da destek verilmesi gündeme geldi ve ürün Mac ve Windows platformlarına yönelik iki ana grubun sorumluluğuna verildi. Windows tarafının gelişmesi, Thomas Knoll’un orijinal kodunun tekrar yazılma süreciyle böylece başlamış oldu. Photoshop’un 2.5 sürümü hem Mac hem de PC için geliştirilmeye başlandı. Yeni sürüme oldukça önemli yenilikler katılmasına rağmen neden sürüm numarası olarak 3.0 değil de 2.5 verildiği ise tam olarak bilinmiyor. Yeni sürümdeki yenilikler arasında meşhur paletli yapıyı, 16 bit dosya desteğini ve Windows sürümünün çıkmış olmasını sayabiliriz.
Ancak Photoshop’un 2.5 sürümünde bir bellek hatası vardı ve anında kullanıcılarından tepki almıştı. Problemin çözümü için teknik ekip anında işe koyuldu, hatta sorunun kaynağına inebilmek için müşteriler tek tek aranarak hangi işi yaparken hangi noktada sorunla karşılaştıkları soruldu ve alınan cevaplar doğrultusunda bir yol izlendi. Problem tespit edilip ortadan kaldırılınca 2.5.1 sürümü geçerli sürüm olarak piyasaya sürüldü. Bu sürümün en önemli özelliği, Apple’ın yeni ve hızlı çip mimarisi PowerPC ile uyumlu çalışan ilk uygulama olmasıydı. Power PC desteği bir plug-in ile sağlanmıştı.
Daha 2.5 sürümü tamamlanmadan çalışmaları başlanmış olan sürüm 3.0’da Thomas Knoll’un getirdiği bir yenilik, yazılımın tarihinde dönüm noktası oldu. Bu yeniliğin adı Layers idi ve imajları katmanlı bir yapıda birbirinden ayrı tutarak çalışabilme esasına dayanıyordu. O zamanlar "Photohop Katili" olarak lanse edilen Live Picture da layers desteği veriyordu ve Photoshop 3.0’ın özellikleri arasında katman desteğinin geçiyor olması bu özelliğin Live Picture’dan çalındığı söylentilerini doğurdu. Ancak gerçekte katman teknolojisi Thomas Knoll’un uzun süreden beri, hatta Live Picture adını bile duymadan önce üzerinde çalıştığı bir projeydi. Sürüm 3.0, 1994 Eylül’ünde satışa sunuldu.
Sürüm 3.0’ın en büyük gafı, beta sürümlerdeki zaman sınırlayıcı kodun, satışa sunulan tam sürümde unutulmuş olması oldu. Adobe, hemen 3.0.1 güncellemesini hazırladı ve online olarak yayınladı, ayrıca ürünleri ücretsiz değiştireceğini de açıkladı. Birçok kullanıcı problemden haberdar olduğu için bu durum sıkıntı yaratmadan giderildi. Ancak ürünlerini değiştirmeyen ya da güncellemeyen kullanıcılar, 1 Ocak 1995 günü, süresi bittiği için artık yazılımlarını kullanamayacakları uyarısını aldılar. Ancak daha da beter bir durum Japon sürümünün 1 Şubat 1995 tarihinde, yani tam bir ay sonra, süre aşımı nedeniyle çalışmasını durdurması oldu. Anında 3.0.3 güncellemesini yayınlayan Adobe firmasından, bu olaydan sonra birçok mühendis işinden ayrılmak durumunda kaldı.
Bu durumlar firma için prestij sarsıcı da olsa, yazılıma duyulan ilgiyi azaltmadı. Özellikle Layers desteği yazılımın en güçlü itici motoru olmuştu.
Photoshop’un Fetret Devri
Photoshop 3.0 çeşitli açılarda üstün bir sürüm oldu. Birçok insan yazılımın daha nereye kadar geliştirilebileceğini merak ediyordu. Mühendis kadrosu iyice genişlemiş, Apple, IBM gibi büyük firmalardan bile isimler tayfaya katılmıştı. Ancak yeni sürüm geliştirme faaliyetleri yavaşlamıştı ve teknik ekip başka projelerde yer almaya başladıklarından ilgi kaybı başgösteriyordu. Ekibin ağır topları Thomas ve Hamburg başka projelere kafa yorarken, Johnston ve iki mühendis Adobe’den ayrıldılar. Geliştirme çalışmaları neredeyse durma seviyesine gelince Lamkin duruma el attı ve Hamburg’un tavsiyelerini göz önüne alarak Photoshop’un tüm arayüzünü elden geçirip yenileyecek bir arayüz tasarımcısı kiraladı. Tüm Adobe yazılımlarının arayüzlerinin birbirine benzetilmesi kararı alındı. Bu noktada Hamburg da ikna edilerek Photoshop mühendis ekibine yeniden katıldı. Photoshop kullancılarını yeni sürümde ilginç sürprizler bekliyordu.
Ekibe arayüz tasarımcısı olarak katılan Andrei Herasimchuk, bazı radikal önerilerle geldi. Lemkin’in de cesaretlendirmesiyle arayüzde ciddi değişiklikler yapıldı. Kadroda herkes ayrı bir konuya el atmıştı ve Actions, Adjustment Layers, Grid, Guides gibi yenilikler bir bir yazılıma adapte edilmeye başlandı. Bu arada Hamburg, Free Transform’u geliştirdi, Thomas Knoll da ekran önbellekleme sistemi ile yazılımın performansını arttırdı. Photoshop 4.0 olacak olan Büyük Elektrik Kedi uykusundan uyanmıştı.
Yazılımın betası "Big Electric Cat" çıktığında pek çok beta test kullanıcısı yeniliklerden hoşlanmadıklarını ifade ettiler. Beta testlerinin sonunda test ekibi yeniliklere kendini adapte etmiş olsa da medya değişimleri sıcak yansıtmadı. Birçok kullanıcı hiçbir anlamı olmadığını düşündükleri değişimler için firmayı e-posta yağmuruna tuttular. 1996 Kasım’ında yazılım piyasaya sunulduğunda kullanıcıların verdiği genel reaksiyon "Photoshop’un düzenini neden bozdunuz?" oldu.
Zaman içinde kullanıcılar yazılıma alıştıkça yapılan değişiklikler de onlar için anlam kazanmaya başladı. Herkes yapılanın yerinde olduğunu düşünmeye başlamıştı ve Photoshop 4.0, firmaya büyük bir finansal başarı kazandırdı.
Photoshop 5.0 için çalışmalar, 4.0 sürümü piyasaya çıkmadan önce başlamıştı. Bu sürümün en büyük ve en gizli özelliği, Undo (Geri Al) işlemlerinde radikal bir devrim olacak olan History (Geçmiş) paletiydi. Bu palet, çalışma aşamalarında istenen seviyeye geri dönebilmeyi, belli bir noktaya bakış atıp kalınan noktadan işe devam edebilmeyi ön gören bir özelliği kullanıcıya sunacaktı. Photoshop 5.0, Mayıs 1998’de satışa sunuldu. Kullanıcıya getirdiği birkaç yenilik dışında en önemli özelliği tabii ki History paleti oldu. 5.0’ın piyasaya sürülmesinden yaklaşık bir sene sonra 5.5 sürümü geldi ve gerçekten kayda değer bir başarı sağladı. Bu sürümde masaüstü yayıncılığın yeni kolu olan ve tüm dünyayı etkisi altına alan Internet’e ve Web tasarımına yönelik araçlar da vardı. 5.5 ile birlikte Image Ready 2.0 yazılımı da ilk kez dağıtılmaya başlandı.
Photoshop, 2000 yılının sonlarında bomba bir çıkış yaparak 6.0 sürümünü duyurdu. Metin yazımı konusunda getirdiği yeniliklerle yazılan yazının imajın üzerinde düzenlenebilmesine izin verirken vektör desteği sayesinde harfler her ebatta kırıksız görülebiliyordu. Styles paleti ise imajlara anında kabartma, gölge, dolgu, kontur gibi efektleri uygulayabilmeye olanak veriyordu. Bunun yanı sıra yazılımın Web desteği oldukça güçlendirildi ve Image Ready 3.0 ile birlikte satışa sunuldu. Ayrıca eklenen Liquify (sıvılaştırma) adlı araç da piksellere, sanki imaj sıvıymış gibi davranabilmeye ve ilginç etkiler yaratmaya olanak tanıyordu.
Yeni Bir İşletim Sistemi
Yeni Bir Photoshop
Mac OS X için beklenen en önemli yazılımlardan birinin de Photoshop olduğu yadsınamaz. Adobe’nin nihayet Photoshop’u karbonize ettiğini açıklaması, OS X kullanıcılarının özlemini bitirmiş oldu.
Yeni sürümün yeni özellikleri oldukça fazla. Adobe sonunda Photoshop’a bir File Browser eklemiş. Böylelikle depolama birimleriniz içindeki imajların küçük bir önizlemesini görebiliyorsunuz. Seçili imajlar hakkında EXIF (hangi dijital kamerayla hangi pozlama değerlerinde çekildiği gibi bilgiler içeren header) dahil pek çok bilgiye ulaşabiliyor, dosyaları "bitmiş iş", "prova" şeklinde kategorize edebiliyorsunuz. Resimleri tek bir tıklama ile File Browser üzerinden 90 ve 180 derece döndürebilmek mümkün olduğu gibi dosya isimleri de buradan değiştirilebiliyor.
İmajları elden geçirmek son sürümde bir zevk halini alıyor. Yazılıma eklenen yeni Heal (iyileştirme) ve patch (yama) araçları, imajlarda bu güne kadar Clone Stamp ile yapılan iyileştirme çalışmalarında büyük oranda kolaylık sağlayabilecek araçlar. Clone Stamp’ten farklı olarak Heal aracıyla imajın üzerindeki karanlık ve aydınlık alanlara zarar vermeden düzenleme yapılabiliyor. Patch aracı ise seçilen bir alanı, en optimum düzeyde dokulandırırken yine gölgelere ve ışık farkı olan alanlara dokunmuyor.
Photoshop 7.0’da Web için de pek çok yenilik var. Image Ready sürümü 3.0’dan 7.0’a atlamış. Görünen o ki yazılım artık Photoshop’un ezele kadar dostu ve komplimanı olacak. ImageReady ile tek dokunuşta bir rengi transparan hale getirip Web için kaydedebiliyorsunuz. Envai çeşit Rollover butonlar kolaylıkla hazırlanabilirken Dither transparanlık ile her tür imaj Web sayfasına, artalan dokulu olsa da sorunsuzca konabiliyor. Web için kaydederken imajın detaylarını düşürürken vektör metinlerin keskin ve vurgulu kalmasını sağlayabiliyorsunuz.
Photoshop’un çalışma alanına yenilikler gelmiş. Örneğin bir bilgisayarın birkaç kullanıcısı varsa bu kişiler kendi çalışma alanlarını kendilerine göre düzenleyip kaydedebilirler. Ya da kolaj için farklı, boyama için farklı araç kombinasyonları hazırlayıp bunları kullanabilmek mümkün. Özelleştirilebilir araç çubuğu ile belli araçları belli işleri yapabilir hale getirip (örneğin her seferinde 3 x 5 oranında Crop yapabilme gibi) bunu araç çubuğuna ekleyebiliyorsunuz. Böylece tek bir seçimle istediğiniz biçimde Crop moduna geçebilmek mümkün.
Boyama demişken, aynen Photoshop 6’nın Styles’da getirdiği yenilik gibi boyama araçlarında da artık pek çok detayı belirleyip fırçanızı buna göre ayarlayabiliyorsunuz. Fırçanın şekli, basıncı, ne tip bir fırça olduğu, nasıl davranması gerektiği hakkında değiştirebileceğiniz onlarca parametre var.
Renk düzeltme konusunda her zaman üstün özellikler sunan Photoshop, son sürümde otomatik levels ve kontrasttan sonra şimdi de otomatik renk düzeltme yeniliğini getirmiş. Böylelikle imajın hem ışık dengesi, hem de renk dengesi iki hamlede oldukça tatminkâr boyutlara çıkarılabiliyor.
Ağır toplardan biri de var olan bir imajın içindeki küçük bir alandan oldukça başarılı ve büyük artalan desenleri üretebilmek. Bu, özellikle yapılan tekli çekimleri konuyla ilgili artalanlara yerleştirmek isteyenler için kolaylaştırıcı bir özellik.
Liquify aracı eskisine oranla pek çok yenilikle donatılmış. Artık diğer katmanları görüp bunların üzerinden çalışarak daha tutarlı değişimler yapabilmek mümkün.
Adobe’nin geliştirip "taşınabilir dosya formatı" adını verdiği ve Internet, Intranet gibi ortamlarda paylaşılarak yürütülen işlerde kullanılmak üzere optimize ettiği (yüksek kalite ve küçük dosya boyutu) PDF dosya formatına Photoshop 7.0’ın verdiği destek de yabana atılır gibi değil. Örneğin doküman güvenliği konusunda, Photoshop içinden kaydedilen PDF’lere şifre koyabilme olanağını var. Özellikle tasarımların güvenli olmayan ortamlarda paylaşıldığı durumlarda dokümanın küçük bir ön izlemesinin bile gizliliği çok önem kazanıyor.
Metin katmanları için çeşitli dillerde yazım denetimi yapabilen Photoshop 7.0, büyük ihtimalle CE (yerelleştirilmiş) sürümünde Türkçe yazım denetimi de yapabilecek. Belki bu özelliğin çok da önemli olmadığı düşünülebilir. Ancak özellikle ilan ve broşür gibi büyük kitlelere ulaşan ve hata kabul etmeyecek yapıda olan tasarımlarda yapılan yazım hatalarını en aza indirecek olması da önemli bir avantaj olarak kabul edilebilir.
Önceki sürümde de var olan ve kağıdı en verimli şekilde kullanabilmeye olanak veren Picture Package (resim paketi) daha verimli çalışıyor ve daha çok seçenek sunuyor. 6.0 sürümünde bulunmayan en önemli özelliklerden biri, resim paketini hazırlamadan önce bir önizleme yapabiliyor olmanız.
Son Söz
12 yıllık tarihinde Photoshop, binlerce tasarımcının ve yayıncının her zaman elinin altında tuttuğu belki en önemli programlardan biri oldu. Üstelik proje sürümlerinden son sürümüne kadar Macintosh’larla hep dost olmuş bir yazılım olan Photoshop’un, asla bitmemiş bir doktora tezinin hazırlanma aşamasında ortaya çıkmış olması da ilginç.
Yeri gelmişken belirtelim: Thomas Knoll, proje geliştirmenin her aşamasına katıldı ve tezini hiçbir zaman bitiremedi. John, ILM’deki kariyerine görsel efektler süpervizörü olarak devam etti ve Mission Impossible, Star Wars Episode I gibi pek çok önemli projede görev aldı. Babaları Glenn Knoll ise hâlâ Michigan Üniversitesi’nde Mühendislik bölümünde profesör olarak çalışıyor, fakat evinde artık Powerbook kullanıyor ve evinin bodrumundaki karanlık odanın yerinde, tahmin edebileceğiniz gibi, artık Photoshop var...
Kısayolları
1- Yazdiginiz metin uzerinde Alt, Shift ve Ok tuslari ile kontrol
photoshop seçim aracı
Bir paragraf metni icinde bir kelimeyi sectikten sonra alt + sol-sag ok tuslari ile harflarin arasindaki bosluklari arttirip daraltabilirsiniz.
Alt + yukari-asagi ok tuslari ile sadece secmis oldugunuz kelimeyi asagi yukari hareket ettirebilirsiniz.
2- Buyutec kullanma
Ctrl + ve Ctrl ile zoom in zoom out yapabilir ayrica arac cubugundan buyutec ikonunu iki defa tiklayarak calismis oldugunuz dokumani 0 goruntuleyebilirsiniz.
0 goruntulemek icin yine klavyeden Ctrl + 0 tus kombinasyonunu kullanabilirsiniz. Alt tusuna basili tutarak fare scroll tusunu hareket ettirirseniz yine dokumani yakinlastirip uzaklastirabilirsiniz.
3- Yazitipi ayarlari
Fareyi yazitipi boyutu kutusuna tikladiktan sonra scroll tuslari ile asagi yukari giderek arttirip azaltabilirsiniz.
Ayrica Ctrl tusu ile birlikte fareyi saga sola dogru cekerek hem yazitipi arac kutusunda hem de butun deger degiskenlerinin oldugu yerde degeri arttirip azaltabilirsiniz.
4- Backspace Tusu
Herhangi bir layeri silmek isterseniz backspace tusuna basmaniz yeterli. Ancak bu sirada arac cubugundan move tool (tasima araci) secili olmali.
Yine sectiginiz bir alani arkaplan rengiyle boyamak isterseniz Ctrl + Backspace tuslarina basmaniz yeterli. Eger ondeki renk ile boyamak isterseniz Shift + Alt + Backspace tus kombinasyonunu secebilirsiniz. Shift + f5 ya da Shift + Backspace tus kombinasyonunu tiklarsaniz boyama arac kutusu acilir.
5 - Layer Ozellikleri
Sekildeki gibi 2 layer var ve ustteki layeri alttakinin icine koymak istiyoruz. Ustteki layer secili iken Ctrl + G tusuna basarsak ustteki layer alt layerin icine gizlenmis olur. Tekrar disari cikarmak icin yine Ctrl + G tus kombinasyonunu kullanabiliriz. Alt tusuna basili tutup herhangi bir layerin yanindaki goz ikonuna tiklarsaniz geri kalan butun layerlari gizlersiniz.Tekrar ayni islemi yaptiginiz butun layerlar tekrar goruntulenir.
Onlarca farkli grup icerisinde katmanlariniz var ve butun grup klasorlerini kapatmak istiyorsunuz. Ctrl tusu ile birlikte oku tiklayarak butun gruplari kucultulmus halde gorebilirsiniz.
Alt + Shift ve + ile - tuslarini kullanarak layer blending ozellikleri arasinda gezinebilirsiniz.
Alt + [ ya da Alt + ] tuslari ile layerlar icinde asagi yukari gezinebilirsiniz
6- Butun arac kutularini gizleme
Tab tusu ile butun arac cubuklarini gizleyip goruntuleyebilirsiniz.
7- Araclar icinde cabuk gezinme.
Sectginiz bir aracin sekilde goruldugu gibi farkli ozelliklerine gecis icin Alt tusuna basili iken fareyle sol tiklamaniz yeterli.
8- Butun layerlardaki ogeleri kopyalama
Ctrl + Shift + C tuslari ile sekilde goruldugu gibi butun layerlar icinde sadece sectiginiz bolgeyi kopyalayabilirsiniz.
9- Brush size
Fircanizi buyultup kucultmek icin [ ve ] tuslarini kullanabilirsiniz. Yine firca secili iken mouse ile dokumanin herhangi bir yerine sag klikleyerek firca seceneklerini goruntulayebilirsiniz.
10- Calisma arkaplan rengini degistirme
Gri arkaplan rengini boyama araci secili iken shift tusuna basili olarak gri bolgeye uygularsaniz istediginiz renkle degistirebilirsiniz. Yine ayni islemi gri alana farenin sag tusuyla tiklayarak da yapabilirsiniz.
